Jest „dyplomatą” z doświadczeniem, ale ostatnie kilkanaście miesięcy to nie jest jego najlepszy okres. Radosław Sikorski lubi duże słowa i głośne inicjatywy i właśnie znów znalazł sposób, by wyjsć przed szereg, za nic mając interes Polski. W Kopenhadze, podczas spotkania szefów MSZ państw UE, minister zaproponował, by sięgnąć po zamrożone rosyjskie aktywa w Belgii i przekazać je Ukrainie. Co więcej, zadeklarował, że Polska mogłaby „ubezpieczać” Brukselę przed ewentualnymi roszczeniami ze strony Rosji.
To nie pierwszy raz, gdy Radosław Sikorski stawia na efektowne, wręcz brawurowe posunięcia, ale niestety zazwyczaj kosztem Polski, a w tym przypadku kosztem polskich podatników. Trzeba pamiętać, że nasz kraj już dziś spłaca kredyt zaciągnięty za Ukrainę, a bilans zysków i strat, nawet jeśli uwzględnić argument o „zatrzymywaniu Rosji na Ukrainie”, wciąż okazuje się dla Polski niekorzystny.
Wojna trwa – i ktoś musi za nią zapłacić
Minister spraw zagranicznych już od dawna zdaje się mniej zainteresowany reprezentowaniem realnych interesów Polski, a bardziej promowaniem własnej pozycji na arenie międzynarodowej. W teorii jego słowa nie wnoszą nic nowego, w praktyce brzmią jak muzyka miła dla ucha partnerów z Brukseli, Berlina i Paryża, ale z pewnością nie dla Polski.
Niestety, wygląda na to, że wojna w Ukrainie będzie trwała dalej. (…) Oznacza to, że musimy znaleźć finansowanie na następne lata i to może być albo finansowanie europejskiego podatnika, albo z zamrożonych środków agresora
– mówił przed rozpoczęciem szczytu w Kopenhadze.
W rzeczywistość jest znacznie bardziej skomplikowana niż przedstawia to Sikorski. O ile łatwo jest rzucić hasło o „pieniądzach agresora”, o tyle znacznie trudniej ominąć bariery prawne, jakie stoją przed wykorzystaniem środków obcego banku centralnego.
Belgijski hamulec
W belgijskim Euroclear Banku NV zdeponowane są aktywa rosyjskiego banku centralnego – w gotówce i obligacjach – o wartości sięgającej 194 miliardów euro. To gigantyczna suma, której przekazanie Ukrainie byłoby bezprecedensowym ruchem na arenie międzynarodowej. i w to gra Sikorski, chociaż wie, że to bardzo ryzykowne.
Nic dziwnego, że premier Belgii Bart de Wever ostudził entuzjazm Sikorskiego i innych polityków.
Kiedy pieniądze, które są własnością banku centralnego innego państwa, są wykorzystywane przez inne państwo, będzie to miało konsekwencje. Uważam, że lepiej pozostawić te aktywa
– podkreślił.
Słowa belgijskiego premiera potwierdzają tylko tezę, że propozycja Sikorskiego, to efektowne zagranie do którego przyzwyczaił już wielu, ale ma niewiele z rzeczywistością. Polski minister słynie nie tylko z wpadek, ale również tego typu wypowiedzi, które – w jego mniemaniu – mogą mu pomóc w karierze międzynarodowej, albo umocnić go wewnątrz kraju.
Bardziej niż niemieckiej potęgi obawiam się braku aktywności ze strony Niemiec. Co jest największym zagrożeniem dla Polski? Nie terroryzm, na pewno nie niemieckie czołgi, a nawet nie rosyjskie rakiety, które Moskwa chce rozmieścić przy granicy z UE w naszym bezpośrednim sąsiedztwie. Największym zagrożeniem jest upadek strefy euro
– mówił w 2012 roku w wywiadzie dla „Der Spiegel”.
Polska na straży… belgijskich interesów?
Największe kontrowersje budzi deklaracja Sikorskiego, że Polska mogłaby „ubezpieczać” Belgię przed konsekwencjami rosyjskich pozwów.
Polska jest gotowa, żeby wziąć udział w takim ubezpieczeniu Belgii, ale nie wszyscy są jeszcze na to gotowi
– zadeklarował.
Tu rodzi się pytanie: dlaczego polski podatnik miałby brać na siebie ryzyko prawne i finansowe, aby Belgia mogła zaryzykować krok, którego sama się obawia? Czy Polska ma dziś tak komfortową sytuację budżetową, by pełnić rolę gwaranta dla bogatszego od siebie państwa Europy Zachodniej?
Brawura zamiast dyplomacji?
To nie pierwszy raz, gdy Sikorski próbuje kreować się na europejskiego lidera, stawiając śmiałe tezy bez oglądania się na konsekwencje. Jedni widzą w tym „strategiczną odwagę”, ale więcej jest tych, którzy dostrzegają w tym jedynie brawurę oraz potrzebę medialnego błysku.
Deklaracja o „ubezpieczaniu Belgii” stawia Polskę w roli państwa gotowego ponosić koszty cudzych decyzji, a sama dyskusja o rosyjskich aktywach pokazuje, jak daleko Sikorskiemu do chłodnej kalkulacji na rzecz Polski a jak blisko do politycznej gry na rzecz siebie samego.
Formalnie chodzi o pomoc Ukrainie. W praktyce jednak Sikorski deklaruje więcej niż inni są gotowi zrobić. To ryzykowna strategia, bo jeśli mechanizm „ubezpieczenia Belgii” okaże się potrzebny, to właśnie Polska może zostać wystawiona na pierwszy ogień rosyjskich pozwów i finansowych strat.
Robert Bagiński