Czteromiesięczny Oskar nie umarł na wojnie, ani nawet zginął w wypadku. Zmarł cztery dni po tym, jak państwo polskie postanowiło „go ratować”, zabierając matce i oddając do rodziny zastępczej. Samą matkę, młodą kobietę z wyrokiem za pomoc w przestępstwie bez przemocy, wyprowadzono na pogrzeb w kajdankach zespolonych jak mordercę.
I to właśnie teraz, na oczach całej Polski, rozgrywa się spektakl obrony procedur, w którym empatia jest nieobecna, bo liczy się interes służb i urzędów. Rzecz w tym, że gdyby nie media i nagłośnienie sprawy przez Polsat, podobne sytuacje nadal byłyby normą. I pewnie będą, ponieważ zwyczajowo, to „państwo w państwie”. Najlepiej było to dzisiaj widać na posiedzeniu komisji sejmowych, które zajmowały się sprawą
System bez wyobraźni uruchomił się automatycznie
Początkiem tej tragedii był wyrok nakazowy. Nie było wiec rozprawy, ani żadnego procesu, a jedynie decyzja sądu, że Magdalena W. ma odbyć karę ograniczenia wolności. Miała ona polegać na wykonywaniu prac społecznie użytecznych pod nadzorem kuratora.
Magdalena W. została skazana wyrokiem nakazowym za pomocnictwo w popełnieniu oszustwa. Orzeczono wobec niej karę ograniczenia wolności, która miała polegać na wykonywaniu nieodpłatnej pracy na cele społeczne. Wyrok został skierowany do wykonania i kurator poinformował ją o obowiązku stawienia się.
– mówiła na posiedzeniu w sejmie wiceminister sprawiedliwości Maria Ejchart.
Kobieta nie pojawiła się w wyznaczonym terminie. Wysłała jednak wiadomość do kuratora, informując, że nie może stawić się z powodu choroby dziecka. W odpowiedzi została ponownie wezwana. Ponownie nie przyszła. Tu system okazał swoją bezduszność w całej mocy, a kuratora nadzorującego kobietę nie interesowały powody dla których nie przyszła.
W sytuacji, gdy skazany, uprzedzony o obowiązkach i konsekwencjach, uchyla się od ich wykonywania, kurator zobowiązany jest do skierowania do sądu wniosku o orzeczenie zastępczej kary pozbawienia wolności. Tak też się stało
– mówiła w Sejmie wiceminister Ejchart.
Decyzja zapadła bez wywiadu środowiskowego, a także bez wizyty kuratora w domu matki dwójki małych dzieci. Nie uwzględniono jej sytuacji rodzinnej, ani zdrowotnej dzieci. Uruchomiła się państwowa taśma produkcyjna, która nie zatrzymała się nawet po tragedii, już na posiedzeniu w Sejmie, gdzie przedstawiciele służb i ministerstw bronili siebie i procedur, ale refleksji nie było.
Policja zabiera dzieci. Oskar umiera po czterech dniach
Zgodnie z nakazem sądu, do miejsca zamieszkania Magdaleny W. przybyły funkcjonariuszki policji. Celem było zatrzymanie skazanej i doprowadzenie jej do odbycia kary. Na miejscu zastały pięć osób, w tym prababcię oraz dwoje małych dzieci.
Z relacji przedstawionej przez inspektor Dorotę Przypolską z Biura Kontroli Komendy Głównej Policji wynika, że matka zaprzeczyła, jakoby musiała karmić dziecko piersią. Funkcjonariuszki pytały również o kwestię opieki nad dziećmi.
Kobieta przyznała, że nie jest w stanie zapewnić im należytej opieki. Przez ponad trzy godziny jedno z dzieci, czteromiesięczny Oskar, przebywało na kolanach jednej z funkcjonariuszek. Nie reagowało na obecność matki, która w tym czasie była już traktowana jako osoba zatrzymywana do odbycia kary
– mówiła w Sejmie insp. Przypolska.
Policjantki, uznając, że nie mają innej możliwości, po konsultacji z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, podjęły decyzję o przekazaniu dzieci do pieczy zastępczej. Po czterech dniach Oskar nie żył.
W Sejmie trwa posiedzenie komisji. „Decyzja była zasadna”
Na posiedzeniu w Sejmie o sprawie mówiła również wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej Aleksandra Gajewska.
Uznaję za zasadne, że funkcjonariuszki podjęły decyzję o przekazaniu dzieci w pieczę zastępczą. W ocenie służb działano zgodnie z obowiązującymi procedurami
– mówiła Gajewska.
Brzmiało to jak znany już wszystkim urzędowy refren w takich sytuacjach: słuszność decyzji, wsparcie psychiczne, zgodność z procedurą etc.
Kajdanki i więzienny drelich
W trakcie odbywania kary Magdalena W. została poinformowana o śmierci syna. Wystąpiła o przepustkę. Zgoda została udzielona. Na kilka godzin przed uroczystością, do jednostki penitencjarnej wpłynęła informacja, że na pogrzebie może pojawić się osoba poszukiwana przez policję, konkubent Magdaleny W.
W związku z tym dowódca konwoju podjął decyzję, aby osadzona uczestniczyła w uroczystości pogrzebowej w odzieży skarbowej i z zastosowaniem kajdanek zespolonych. Zespół kontrolny ustalił, że były różnego rodzaju nieprawidłowości w zakresie realizacji czynności konwojowych. Środki przymusu zastosowano prewencyjnie, ale nieproporcjonalnie do rzeczywistego stopnia zagrożenia
– przyznała w Sejmie dyrektor generalna Służby Więziennej, płk Renata Niziołek.
Jak poinformowała, Magdalena W. złożyła ostatnio wniosek o odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego. Rozprawa odbędzie się… 26 czerwca. Po pogrzebie. Po śmierci. Po tym jak sprawą zajęły się media.
Tak zabija system
Na sejmowym posiedzeniu głos zabierały głównie kobiety: urzędniczki, polityczki, przedstawicielki instytucji. Empatii było tam niewiele, dominowały język procedur, kalkulacje i asekuracyjna nowomowa. Nikt nie powiedział wprost, że zawiódł system.
Do tej sprawy będziemy wracać, bo to nie incydent, lecz fragment większej układanki. To zaledwie wierzchołek góry lodowej: chłodnej, bezdusznej, odpornej na emocje. Góra ta nazywa się państwo.
Robert Bagiński