Polskie prawo rodzinne formalnie traktuje oboje rodziców na równi, zapewniając im te same prawa i obowiązki wobec dzieci. W rzeczywistości jednak pojawiają się zarzuty dotyczące systemowej dyskryminacji ojców w sądach rodzinnych, co w wielu przypadkach prowadzi do ograniczenia ich relacji z dziećmi. Problem ten nie jest wyłącznie kwestią indywidualnych doświadczeń – ma również wymiar strukturalny i polityczny, co sprawia, że coraz częściej staje się przedmiotem debat publicznych i działań organizacji społecznych.
Sędziowie, psychologowie, stereotypy
Statystyki wskazują, że w polskich sądach rodzinnych większość sędziów to kobiety. Nie jest to zarzut sam w sobie, ale w kontekście wieloletnich kulturowych wzorców może rodzić pytanie o to, czy postrzeganie ról rodzicielskich nie jest w tych instytucjach naznaczone tradycyjnymi schematami. Wciąż powszechne jest przekonanie, że to matka jest 'naturalnym’ opiekunem, a ojciec pełni funkcję pomocniczą. Nie pomaga również fakt, że zespoły wykonujące badania psychologiczne dotyczące kompetencji rodzicielskich także są w przeważającej mierze żeńskie, co może rzutować na ich oceny.
Ojcowie organizują się
W odpowiedzi na powtarzające się przypadki ograniczania praw ojców powstają organizacje walczące o bardziej sprawiedliwe traktowanie w sądach rodzinnych. Jednym z takich podmiotów jest Centrum Sprawiedliwości Opiekuńczej i Ochrony Interesów Dziecka (CSPOiD), które oferuje wsparcie prawne oraz lobbuje za zmianami w legislacji. Wśród kluczowych postulatów tego typu organizacji znajduje się promowanie opieki naprzemiennej oraz eliminacja stereotypowych założeń dotyczących ról rodzicielskich.
Wymiar polityczny i konieczne zmiany
Kwestia dyskryminacji ojców nie jest jedynie problemem jednostek – to temat o wyraźnym podłożu politycznym. Organizacje zajmujące się tym zagadnieniem postulują konieczność reform w prawie rodzinnym, które sprawiłyby, że sędziowie będą zobligowani do traktowania obu rodziców w sposób rzeczywiście równorzędny. Kluczowe postulaty to m.in. ułatwienie stosowania opieki naprzemiennej jako domyślnego rozwiązania po rozwodzie, a także zapewnienie większej transparentności w procesie oceny kompetencji rodzicielskich.
Alienacja rodzicielska – analiza na Kanale Zero
Problem ten został ostatnio poruszony na Kanale Zero. Zachęcamy do zapoznania się z materiałem: ALIENACJA RODZICIELSKA, CZYLI TYLKO OJCÓW. NIE WIDZĄ DZIECI LATAMI, PAŃSTWO JEST BEZSILNE
https://youtu.be/BHK3EeqjOZE?si=RZiFkZOwoAh-CToT
Wnioski
Chociaż równość rodzicielska jest w Polsce zagwarantowana prawnie, rzeczywistość sądowa często mówi coś innego. Dominacja kobiet w instytucjach decyzyjnych dotyczących opieki nad dziećmi może prowadzić do nieświadomego powielania schematów, w których ojciec zostaje sprowadzony do roli drugoplanowej. Coraz więcej organizacji walczy o to, by zmienić ten stan rzeczy, podkreślając, że nie chodzi o konflikt płci, ale o prawo dziecka do równorzędnego kontaktu z obojgiem rodziców.
Zachęcamy też do lektury artykułu: Czemu ojcowie są dyskryminowani przez prawo?
źródło zdjęcia: https://youtu.be/BHK3EeqjOZE?si=RZiFkZOwoAh-CToT
Magdalena Kwiatkowska